Gevangen in emoties? Zó bevrijd je je.

Als je je laat meeslepen door ‘negatieve’ emoties ben je er een slaaf van en ben je je vrijheid kwijt. Zie in hoe je deze emoties zelf ontwikkelt en hoe je je vrijheid terug kunt winnen. Emoties zijn bedoeld om je in de goede richting tot handelen aan te zetten. (Ik heb verdriet. Wat zegt verdriet mij te doen?) Hoe kun je leren emoties voor je te laten werken en je ten goede te laten komen?

Fragment inleiding essay ‘Omgaan met emoties’ uit mijn boek ‘Het goede doen, de logica van het ware geluk’:

‘Gevoelens van blijdschap en vreugde ervaren, gaat vrijwel iedereen prima af. Maar ook met minder prettige gevoelens kun je leren omgaan. Je kunt je aanwennen er positief tegenaan te kijken. Negatieve emoties hebben een functie. Ze helpen je om opgedane indrukken op te vangen en te verwerken. Daarnaast geven ze richting aan je handelen. Plotselinge schrik brengt je in een staat van alertheid zodat je adequaat kunt reageren. Angst stelt je in staat te vechten of te vluchten bij gevaar. Boosheid om op te treden als je belangen in het geding zijn. Emoties geven je dus het inzicht (en de kracht) om te doen wat nodig is.

Vicieuze cirkel

Vergelijk je lijf met het dashboard van een auto. Je ziet allerlei metertjes en knoppen.
Als er een lampje begint te knipperen blijf je daar niet naar staren. Je weet dat er actie dient te worden ondernomen. Het kan bijvoorbeeld betekenen dat de brandstof op is en dat je moet gaan tanken. Zo kun je ook in je lijf allerlei prikkels voelen die je aansporen te reageren en in interactie te komen met je omgeving. Als je bij die prikkels zelf stil blijft staan en er zorgelijke aandacht op richt (wat voel ik allemaal, gaat het wel goed), versterk je ze. Het gevolg is nog meer aandacht en dus meer prikkels. Je ontwikkelt een vicieuze cirkel. Zo kun je overgevoelig worden en aardig de weg kwijtraken.

Je aandacht sturen

Ik heb eens een zaalvoetbalster geholpen die steeds als ze naar een wedstrijd ging en de kleedkamer binnenkwam zenuwachtig werd. Ze begon zich daar grote zorgen over te maken en had het gevoel dat het steeds erger werd. Ze fixeerde zich erop en op den duur verlamde het haar. Toen ze de signalen in haar lijf leerde begrijpen als een gezonde stoot adrenaline besteedde ze er (bewust) geen aandacht meer aan. In plaats daarvan richtte ze zich op de gebruikelijke dingen, zoals veters strikken, een praatje maken, een balletje intrappen en als de wedstrijd begon: de beuk erin!

De centrale vraag zou niet moeten zijn: Wat voel ik? Maar wat doe ik? Je bereikt je doelen niet door te voelen maar door te doen! Leef vanuit je gevoel, maar niet met je gevoel als doel.

Op het moment dat ‘negatieve’ emoties zich aandienen kun je er op verschillende manieren mee omgaan.

Ten eerste: ze opkroppen, verdringen of ontkennen, wat niet werkt.
Ten tweede: je erdoor laten meeslepen, wat ook niet de bedoeling is.
De derde, juiste manier: ze toelaten, de emoties er laten zijn, weten dat je ze hebt en eruit leren met welke passende actie je je weg kunt vervolgen.’